» Stolica Litwy: Zabytki Wilna

Wilno stolica Republiki Litewskiej. Centrum kulturalne, polityczne, handlowe kraju. Największe miasto na terenie Litwy 560 tys. mieszkańców. Miasto wielu kultur, narodów, wielu wyznań, języków. Sam fakt, że w Wilnie w większości mieszkańcy znają trzy języki nikogo nie dziwi. Tu ze sobą współistnieją, przeplatają się tradycje katolickie , prawosławne bądź judaizmu. Dzieje miasta swój początek czerpią za panowania Wielkiego Księcia Giedymina. W roku 1323 po raz pierwszy ukazuje się pisemna wzmianka o istnieniu grodu Giedymina nad brzegami Wilii, który ze względów topograficznych może w pełni spełniać rolę głównego ośrodka państwa.

Państwem chrześcijańskim Litwa staje się dopiero w 1387 roku. Z rąk królowej Jadwigi książę Jagiełło przejmuje chrzest. Ten też rok stał się początkiem panowania na tronie Polski dynastii Jagiellonów. Na przeciągu dwustu lat dwory w Krakowie i w Wilnie będą miały wspólnych władców I wspólnych patronów miast. Największy swój rozkwit Wilno przeżywa w XVI w., za panowania Zygmunta Augusta. Na karty historii lata roz kwitu dworu królewskiego w Wilnie wpisane są pod cieniem romantycznej miłości króla Zygmunta Augusta do pięknej Barbary Radziwiłłówny. Z dynastii Jagiellonów mamy też patrona naszego miasta św. Kazimierza Jagiellończyka , wnuka Władysława Jagiełły. Z którym to też imieniem ma więź wileńska tradycja tzw. Kaziuki Wileńskie . Zapoczątkowana w XVII w., jako że św. Kazimierz został kanonizowany w 1602 roku. Miasto położone w pięknej topografii. O niepowtarzalnym ukształtowaniu terenu miasta, na siedmiu wzgórzach, nad brzegami Wilii i Wilenki ze wszystkich stron gęsto porośniętymi lasem i to najczęściej sosnowym. Odwołując się też do przeszłości, możemy o Wilnie powiedzieć powtarzając za Ferdynandem Ruszczycem: "Miasto o dziwnej, tajemniczej sile pociągającym i niezniszczalnym pięknie". Wilno, miasto z własną historią, tradycją, o własnym charakterze, które ma wpływ na uczucia i wyobraźnię swoich mieszkańców. Mamy tyle niezwykłych miejsc, które gdyby mogły do nas teraz przemówić, z pewnością swą opowieścią wzbudziłyby w nas zazdrość. Przekazy obrazów Litwy, tajemniczej siły pociągającej za sobą, są jak powracająca fala w twórczości współczesnych pisarzy: Cz. Miłosza i T. Konwickiego. Wilno było i będzie miejscem spotkań, miastem niezwykłym mającym wspólny mianownik dla wielu twórców: "ojczyzny, do której nie wrócę". Uprzejmie, zapraszamy w nasze progi ! Do naszych "Aten Północy", miasta wspólnej historii Korony i Pogoni, miasta o wielu twarzach, Wilna romantyków. Wilna, gdzie u wrót Matki Boski Ostrobramskiej Dziękczynne modły wznoszą Polacy i Litwini. Stąd też na cały świat chrześcijański zapłonęła iskierka kultu Miłosierdzia Bożego.

Zabytki

Starówka Wileńska

Turysta może się zamyśli, dlaczego to właśnie taki punkt został wyszczególniony. Całe Stare Miasto od roku 1996 jest na liście Zabytków UNESCO. Jej powierzchnia jest jedna z największych w Europie Wschodniej przeszło 240 ha. ( według najnowszych danych jest podawana o wielkości 340 ha. ). Chcąc się o tym przekonać, na budynku Ratusza wileńskiego jest umieszczona tablica pamiątkowa. Pocieszyć natomiast swe oko panoramą ulic starego Miasta: domów krytych czerwoną dachówką oraz wież świątyń możesz ze wzgórza Trzech Krzyży bądź z Baszty Zamku Górnego. Wspaniałą atrakcją może też posłużyć zwiedzanie Wieży Telewizyjnej, gdzie z wysokości 160 m. można objąć wzrokiem widok na całą panoramę miasta, włącznie z nowymi dzielnicami.

Ostra Brama

Do miasta starej tej najdawniejszej części wchodzimy przez jedyną pozostałą dziś bramę. W roku 1503 Wilno było otaczane murami, za czasów panowania Aleksandra Jagiellończyka. Mur ciągnął się na przeciągu 3 km., z miasta wychodziły dziewięć bram. W miarę upływu lat mury ulegały zniszczeniu, a po rozbiorach większa ich część została zniesiona. Brama miejska zwana inaczej Ostrą lub Miednicką, bo się znajdowała w "ostrym końcu miasta", a droga wylotowa z miasta prowadziła na Traktat Miednicki. Obecnie jest to najświętsze miejsce, podobnie jak w Częstochowie, Sanktuarium Maryjne, symbol Wilna. Kult obrazu rozpowszechnił się w drugiej połowie XVII w. . Sława obrazu rosła, wierzono w jego cudowną moc .W XIX w. zbudowana została obecna kaplica, a w lipcu 1927 roku odbyła się koronacja obrazu. Obraz był natchnieniem, opieką w czasie wojen i najazdów, Najświętsza Matka wiernie strzegła przed pożarem mieszkańców grodu.

Uniwersytet Wileński

Uczelnia zaliczana do najstarszych szkół wyższych na terenie Wschodniej i Północnej Europy. W 1579 roku założona jako Akademia Jezuicka pod patronatem króla Rzeczypospolitej Stefana Batorego. Przez wieki centrum życia umysłowego Litwy. Ognisko inteligencji wileńskiej. Historia uniwersytetu, podobnie jak historia naszego miasta przechodziła rozmaite koleje losu. Największy rozkwit uczelni nastąpił po reorganizacji statutu uczelni, po objęciu rządów przez Komisję Edukacji Narodowej. Zespół starych gmachów uniwersytetu stanowią 12 budynków , które mieszczą się naokoło 12 rozmaitej wielkości dziedzińców. Na terenie uniwersytetu godny uwagi jest kościół św. Janów. O pięknej rokokowej fasadzie, wnętrze którego zachwyca główny ołtarz. W okresie rozbiorów kościół stał się miejscem pamiątek narodowych: tu znalazły się popiersia A. Mickiewicza, Odyńca, Moniuszki, Syrokomli, płaskorzeźba upamiętniająca T. Kościuszkę autorstwa A. Wiwulskiego. Punktem orientacyjnym, który nas skieruje na teren uniwersytetu jest Wieża Świętojańska, dumnie królująca na głównym dziedzińcu UW, który w okresie międzywojennym nazywany był im. Piotra Skargi, pierwszego rektora tej uczelni.

Katedra

W ujściu rzek Wilii (Neris) i Wilenki w dolinie Świętoroga na miejscu dawnej świątyni boga pogańskiego Perkunasa, w XIV w. na terenie Zamku Wielkoksiążęcego tzw. Dolnego zostaje wyświęcony kamień węgielny w miejscu, gdzie ma stanąć katedra wileńska pod wezwaniem św. Stanisława. Obecnie możemy obejrzeć dzieło W. Gucewicza z końca XVII w., budowla klasycystyczna. Katedra po sześciu przebudowach zachowała trzy nawowy układ gotycki, wydłużony. Bez zmian zostawiono jedynie z wcześniejszej borokowej świątyni: kaplicę św. Kazimierza oraz Wołłowiczowską. Wnętrze zdobią cenne obrazy Villaniego oraz Smugliwicza. Na szczególną uwagę zasługuje kaplica św. Kazimierza, patrona Litwy. Fundacja Zygmunta III Wazy i Władysława IV Wazy. Cel budowli: umieszczenie relikwii św. Kazimierza . Wzorowana na kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, kiedyś bogato zdobiona, ołtarz główny ze srebra, lecz podczas najazdu szwedzkiego przez Jana Kazimierza był wywieziony dla zasilenia skarbu Rzeczypospolitej. Kaplica dekorowana w ulubionych kompozycjach Zygmunta III Wazy, połączenie czarnych i białych marmurów. W podziemiach katedry mieści się mauzoleum grobów królewskich, które zostały odkryte dopiero po powodzi w 1931 roku: Aleksandra Jagiellończyka, dwóch żon Zygmunta Augusta: Elżbiety i Barbary Radziwiłłówny oraz Władysława IV Wazy. Na przeciągu 35 lat w okresie rządów władzy radzieckiej, katedra była zamknięta dla wiernych i do 1989 roku tu mieściło się muzeum, Galeria Obrazów. Obecnie bazylika wileńska przeżywa ponowny renesans, tu w tym roku 2001 swą pierwszą mszę po nominacji na kardynała celebrował Audrius Baczkis.